Het lijkt tegenstrijdig: negatieve elektriciteitsprijzen groeien als nooit tevoren, terwijl we gemiddeld nog altijd duur betalen voor onze stroom. Het klinkt als een gemiste kans, zeker nu energievraag, duurzame opwek en slimme technologieën elkaar steeds meer beginnen te kruisen. Lees verder en ontdek hoe wij in dit bijzondere overgangsjaar 2025 eigenlijk midden in een energietransitie staan — en waarom huishoudens voorlopig amper iets merken van heel goedkope energie.
Scherpe groei van negatieve elektriciteitsprijzen
In de eerste helft van 2025 waren er bij ons al 408 uren met negatieve elektriciteitsprijzen. Dat is bijna vijf keer zo veel als in 2022! In heel 2024 ging het nog om 458 uur (ongeveer 5,2% van alle tijd). Onmiskenbaar: het aantal momenten waarop er méér aanbod dan vraag is, stijgt snel.
Overzicht: Uren met negatieve prijzen in Europese landen
| Land | Negatieve uren 2024 | Negatieve uren 2025 (H1) |
|---|---|---|
| Nederland | 458 | 408 |
| Duitsland | 468 | bekend: recordhoogtes, groeide 60% |
| Andere EU-landen | niet bekend | sterke stijging |
Hoe ontstaan die negatieve tarieven?
De belangrijkste factor is de explosieve groei van zonne-energie. In Europese landen werd het afgelopen kwartaal ruim 104,4 TWh aan zonnestroom opgewekt — absolute recordhoogte. Duitsland zag een groei van zo’n 20%, en het VK zelfs van 40%. Hierdoor ontstaat overdag een overaanbod, waardoor producenten soms moeten betalen om elektriciteit kwijt te kunnen.
Uit een analyse van de markt in 2025 blijkt dat negatieve prijzen steeds vaker optreden tijdens zonnige, winderige dagen, en dan met name midden op de dag wanneer de productie het hoogst is.
Tegelijkertijd zien we ’s avonds juist hoge prijzen als fossiele centrales bijspringen. Het verschil tussen dag en avond, en het gebrek aan vraagflexibiliteit, verergert dit contrast.
Waarom ziet de consument daar niets van?
Op papier zou gratis of zelfs betaalde stroom een zegen moeten zijn voor de gebruiker. Toch betaalt het gemiddelde huishouden bij ons anno januari 2025 nog steeds rond de €2.065 per jaar aan energie. Alleen wie een dynamisch tarief met uurprijzen heeft, profiteert een beetje: Duitse huishoudens op uurcontracten bespaarden tot wel 34% ten opzichte van het gemiddelde — fors meer dan eerdere jaren. De meesten hebben dit flexibiliteitsvoordeel echter niet.
Uitleg: Hoe werkt een dynamisch tarief?
- Directe koppeling aan marktprijzenJe betaalt per uur het actuele tarief.
- Kans op profiteren van negatieve prijzenTijdens overaanbod kun je soms gratis of zeer goedkoop stroom afnemen.
- Je stroomrekening kan lager uitvallenMits je verbruik aanpast en op deze tijden gebruikt.
Tegenstrijdigheid: overvloed én hoge prijzen
Het blijft wrang: dankzij de energieovergang is er ruime keuze aan schone, goedkope energie, maar vanwege vaste prijzen en marktstructuren profiteren maar weinig consumenten. Energiebedrijven houden vaak forse marges, onder meer door vaste prijsafspraken en beperkte transparantie in de kostenopbouw.
Wat moet er veranderen om het wel eerlijk te maken?
- Vaker dynamische contracten stimuleren zowel bij gezinnen als bedrijven.
- Vraagsturing mogelijk maken via batterijen en slimme apparaten.
- Betere marktregels om excessen door te geven aan eindgebruikers.
Het International Energy Agency (IEA) heeft voorspeld dat de wereldwijde vraag naar elektriciteit de komende jaren blijft groeien; tot wel 4% per jaar tot en met 2027. Zo wordt het steeds belangrijker dat meer gezinnen toegang krijgen tot voordelen van een dynamische energiemarkt.
Wat ik zelf merk, is dat het eenvoudiger én eerlijker zou zijn als mensen keuze én inzicht hadden in hun kosten en verbruik. Als je energie vooral slim weet te verbruiken op het juiste moment, voel je meer grip en krijg je eindelijk het gevoel dat die groeiende zonneparken niet alleen goed zijn voor het klimaat maar ook voor je portemonnee.
De les van 2025: overvloed zonder onmiddellijke winst
We staan in 2025 op een kruispunt: dankzij massale duurzame opwek ontstaan duizenden uren per jaar met negatieve elektriciteitsprijzen in Europa. Maar vaste contracten, beperkte transparantie en weinig vraagflexibiliteit houden het voordeel bij de energieleveranciers. Alleen met meer slimme technologie en toegankelijke dynamische tarieven, profiteren straks ook gewone gezinnen écht van de energietransitie.
Reacties